| Aantekeningen |
- Hertog van Beieren
Welfen, een machtig Duits vorstengeslacht. Hun aanhangers in de middeleeuwse machtsstrijd met de Hohenstaufen in Duitsland werden ook zo genoemd. In Itali?, waar de tegenstellingen in een langdurige partijstrijd uitmondden, was hun naam Guelfi (Guelfen).
Vroeger meende men dat de Welfen van oorsprong Beiers of Zwabisch waren, maar later is gebleken dat ze afstammen van een Karolingisch-Frankische aristocratie uit het gebied van Maas en Moezel en zeer waarschijnlijk Ruthard als stamvader hadden, die ca. 746 in opdracht van de Karolingen de reorganisatie van het gebied van de Alamannen doorvoerde. De Welfen bezaten uitgestrekte goederen in Beieren en Zwaben. Deze bezittingen namen sterk toe in de 11de eeuw, vooral door ontginning in het gebied van de Beierse Voor-Alpen (Ammergau), m.n. onder Welf II (gest. 1030), graaf van Zwaben, die huwde met Imiza, zuster van Hendrik, hertog van Beieren, en nicht van keizerin Kunigunde. Welf III, hertog van Karinthi?, die kinderloos overleed (1055), werd opgevolgd door Welf IV, zoon van zijn zuster Kunigunde en markgraaf Alberto Azzo d'Este. Welf IV werd een aanhanger van keizer Hendrik IV, die hem in 1070 beleende met het hertogdom Beieren. Hij regeerde over Beieren onder de naam Welf I tot 1101, behalve gedurende de jaren 1077 tot 1096, toen dit hertogdom terug aan de keizer kwam. Beieren bleef vijf geslachten lang in handen van de Welfen, die van 1137 tot 1180 ook hertogen van Saksen waren.
Toen paus Urbanus II in 1089 de 17-jarige zoon van Welf IV uithuwde aan de 43-jarige Mathilde, gravin van Toscane, brak de reeds lang smeulende strijd tussen de Welfen en de keizer definitief uit. Deze strijd werd voortdurend heftiger en had zijn weerslag op internationaal vlak. Toen keizer Lotharius III zijn schoonzoon, de Welf Hendrik de Trotse, hertog van Beieren, Saksen en Toscane, tot zijn opvolger aanwees, gaven de rijksvorsten, bevreesd voor de macht van de Welfen, hun voorkeur aan Koenraad III uit het Huis Hohenstaufen, naar zijn kasteel Waibling ten noordoosten van Stuttgart Waibling genoemd (waarvan de Italiaanse naam Ghibellini, Ghibellijnen, komt). Deze keuze verdeelde het rijk in twee vijandige partijen: Welfen en Ghibellijnen. De belangrijkste Welf en de gevaarlijkste tegenstander van de keizer was Hendrik de Leeuw, die in 1180 door Frederik I Barbarossa van zijn hertogdommen werd beroofd. Een tijdelijke verzoening kwam tot stand, toen de Welf Otto IV tot keizer werd verkozen (1209-1215). De Welfencoalitie (Otto IV, koning Jan zonder Land van Engeland en graaf Ferrand van Vlaanderen) leed echter in de Slag bij Bouvines (1214) een zware nederlaag tegen Filips II August, koning van Frankrijk. Tijdens de 13de eeuw werd de strijd vooral in Itali? gevoerd. De beide benamingen, Welfen en Ghibellijnen, dekten daar echter niet duidelijk twee politieke houdingen. In het algemeen kan men zeggen dat de Welfen de aanhangers waren van de pausen en van de Italiaanse steden tegen de keizer.
De Welfen splitsten zich in verschillende takken, waarvan de voornaamste de hertogen van Brunswijk waren (tot 1918). Leden van deze tak werden keurvorsten (vanaf 1692) en later koningen van Hannover (1815-1866) en koningen van Groot-Brittanni? en Ierland (1714-1837). Het familiegraf van de Welfen werd in 955 ingericht in het klooster van Weingarten.
|
1037 - 1101 (64 jaar)